Türkiye’de silahlı ordular var

“İnsanların kullanabileceği, çiftçilerin işlerinde yararlanabileceği bir makine keşfetmiş olmayı tercih ederdim, bu bir çim biçme makinesi bile olabilirdi.” Bu sözler dünyanın en popüler öldürme makinelerinden birinin mucidi Mihail Kalaşnikov’a ait, ancak pişmanlık için çok geç. Ülkelerin silah depolarında bu silahlardan artık milyonlarca var. Hükümet, toplumda giderek artan şiddeti, bireysel silahlanmayı zorlaştırarak azaltacağı yerde cinneti körükleyecek girişimlerde bulunuyor.
Bölgesinde dayanışmanın, barışın ve komşularla sıfır sorun politikasının mimarı hükümete birden bire ne oldu? Silah taşıma kriterlerini yeniden düzenlemeyi hedefleyen Bireysel Silahlanma Yasa Tasarısı, TBMM’deki alt komisyonun üçüncü kez toplanması talebiyle tekrar gündeme geldi. Ancak, gerek kamuoyundan gerek TBMM’den gelen tepkiler üzerine hükümet geri adım attı. Demokratikleşme yasalarını nasıl seçimden sonraya bıraktıysa, içinden tepki çeken maddelerin ayıklanacağı sözüyle bireysel silahlanma yasasını da öteledi. Ancak, bu durum rakamların söylediği acı ve kanlı gerçeği değiştirmiyor. Türkiye’nin silah harcamalarına şöyle bir göz atarsak: SIPRI (Stokholm Barış Enstitüsü) rakamlarına göre, Türkiye 2008’de silahlanmaya 16 milyar dolar harcarken, 2009’da 19 milyar dolar harcamış. www.visionofhumanity.org’da yayınlanan Küresel Barış Endeksi’nde Türkiye, 149 ülke arasında 126’ncı. Afganistan, Irak, Sudan ve Somali gibi şiddetin en fazla yaşandığı ülkelerle aynı kategoride.

Silahlı her 10 cinayetten biri trafikte
Bireysel silahlanma şiddeti arttırıyor, korkuyu yükseltiyor, beraberinde ölümü getiriyor, tüm bunlar daha çok silahlanmaya yol açıyor. Bireysel silah kullananların çoğu erkekler, onların kurbanı da yine 14-44 yaş arası erkekler. Kabaca, her üç erkekten birinde ateşli silah var. Türkiye’de her yıl 4000, her gün sekiz kişi bireysel silahlar yüzünden ölüyor. Türkiye’de özellikle ruhsatsız bireysel silah sayısı ürkütücü. Umut Vakfı’nın rakamlarına göre, Türkiye’de 2,5 milyonu ruhsatlı olmak üzere sekiz milyon civarında ateşli silah var.

Silah ve psikolojik bozukluk
Cinayetlerin yüzde 60’ında ateşli silah kullanılıyor. Bu kadar değil, dahası var. Evde silah bulunması ev halkından birinin cinayet, intihar, kaza gibi nedenlerle ölme riskini yüzde 41 arttırıyor. Tartışma, kıskançlık, namus meselesi gibi olaylarda silah kullanımı yüzde 90. Trafikteki 13 milyon sürücünün yüzde 8’i ciddi düzeyde agresif sürücü. Ateşli silahların yüzde 80’i belde, torpidoda, yastık altında, çekmecede yani elinizi attığınızda bulabileceğiniz yerlerde duruyor. Silahla işlenen her 10 cinayetten biri trafikte gerçekleşiyor. Bakırköy Psikiyatri Polikliniği’ne silah ruhsatı için başvuran 800 kişinin, bir kişide birden fazla kişilik bozukluğu olmak üzere yüzde 50,8’i histriyonik yani her ortamda dikkatlerin kendi üstünde olmasını isteyenler, yüzde 42,6’sı obsesif-kompülsif, yüzde 31’i pasif-agresif ve yüzde 23’ü paranoyak. İçiniz karardı mı? Daha dünyadaki durumdan bahsetmedik. Uluslararası Hafif Silahlar Eylem Ağı (International Action Network on Small Arms) rakamlarına göre, dünyadaki silahların yüzde 75’i sivillerin elinde, yüzde 22’si ise hükümet ve silahlı kuvvetlerin. Dünyada her gün 1000 kişi silahlar yüzünden hayatını kaybederken, 3000 kişi yaralanıyor.

Avrupa 2007’de yasayı değiştirdi
Silah Üreticileri, Satıcıları ve Sevenleri Derneği’ne göre, bu yasa değişikliği AB uyum yasaları çerçevesinde değiştiriliyormuş. Kasım 2007’de Avrupa Parlamentosu ateşli silahlar yasasında değişikliklere gitti, bu doğru. Ancak, silah seven üretici ve tüccarların arkasına sığınmaya çalıştığı şekilde bir düzenleme değil bu. Avrupa sınırları içindeki silahlar, bu silahları satın alanlar ve kullananlarla ilgili tüm bilgiler merkezî bir veri bankasında en az 20 yıl kayıt altında tutuluyor. Avrupa ateşli silah satışı için en az 18 yaş şartı ararken, silahların yasadışı şekilde gençlerin eline geçmesini engellemeye çalışıyor. Silah sahipleri tüm Avrupa’da geçerli ortak bir ruhsata sahip olurken, bu ruhsatların beş yılda bir yenilenmesi gerekli. Sadece avcılık sporunun yaygın olduğu Finlandiya’nın isteğiyle, avcılar ve atıcılık sporuyla ilgilenen 18 yaşından küçükler silah satın alma yetkisine sahip olmasa da, kullanma hakkına sahip. En sert hükümler Almanya’da. Avcılıkla ilgilenen gençlerde en az 18, atıcılıkla ilgilenenlerde 21 yaş şartı aranıyor. Büyük kalibreli silah almak isteyenlerden silah kullanmaya mani fiziki ve psikolojik bir rahatsızlığı olmadığına dair rapor isteniyor.

Diğerlerinde durum nasıl?
Fransa’da ateşli silah bulundurma ruhsatı savunma amacıyla isteniyor. Son yıllarda silah ruhsatı çok az kişiye verilmiş. Ruhsat için talep edenin mesleği gereği güvenliğinin ciddi biçimde tehlikede olması gerekiyor. Başkalarının eline geçmemesi için evinde çelik kasa bulunması ve silahın sökülmüş vaziyette bulundurulması zorunlu. İngiltere’de bireysel silahlanma hakkı yok. Silah lisansına sahip olmak için müracaat etme hakkı var. Avcı ve atış kulüplerine üye olanların av tüfeği sahibi olma lisansları mevcut. Bu kişilerin de bir prosedürden geçmeleri gerekiyor. Belçika’da silah alımı için atış kulübüne üye olmak gerekli. Bunun için akıl sağlığının yerinde olması ve ateşli silah kullanmayı tehlikeli kılacak bir hastalığın olmaması şartları aranıyor. Sicil kaydı ve doktor raporu da şart. Yunanistan’da silah ruhsatı için psikiyatrdan rapor isteniyor.
Şimdi, silahlanmaya kaldığınız yerden devam edebilirsiniz...